W razie nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia pacjent może się udać po pomoc do dowolnego punktu nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej (nie obowiązuje rejonizacja), niezależnie od tego, gdzie mieszka i do którego lekarza lub pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) złożył swoją deklarację. Dyżurujący w przychodni lekarz udziela porad w warunkach ambulatoryjnych, telefonicznie, a w przypadkach medycznie uzasadnionych w domu pacjenta.

Świadczenia zdrowotne z zakresu nocnej i świątecznej opieki mogą być realizowane w przypadkach nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia niestanowiącego bezpośredniego zagrożenia życia, w przypadkach gdy leki dostępne bez recepty nie przyniosły poprawy lub gdy zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że oczekiwanie na otwarcie przychodni POZ może znacząco pogorszyć stan zdrowia.

W punkcie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej pacjent ma prawo do zaświadczenia, które związane jest z zakresem udzielanych w tym miejscu świadczeń, a wynika ze stanu zdrowia pacjenta stwierdzonego przez lekarza w trakcie przeprowadzonego osobiście badania. Obowiązek wystawienia zaświadczenia o niezdolności do pracy lub kontynuowania nauki, czy uczestnictwa w zajęciach sportowych, spoczywa na lekarzu, który taką niezdolność stwierdzi.

W ramach nocnej i świątecznej opieki lekarskiej nie można uzyskać np. wizyty kontrolnej w związku z wcześniej rozpoczętym leczeniem, recepty na stosowane na stałe leki w związku ze schorzeniem przewlekłym, rutynowego zaświadczenia o stanie zdrowia, skierowania do lekarza specjalisty.